Autistische burn-out (jan 2025)

30 januari 2025

In deze nieuwsbrief willen we aandacht schenken aan een onderwerp dat vaak onderbelicht blijft, maar een enorme impact kan hebben op het welzijn van mensen met autisme: de autistische burn-out. Wat is het precies? Hoe ontstaat het? En hoe kun je het herkennen en begeleiden? We nemen je mee in de achtergrond en de praktijk.

Hoe ontstaat een autistische burn-out?

Om te begrijpen hoe een autistische burn-out ontstaat, is het belangrijk om stil te staan bij de dagelijkse uitdagingen die mensen met autisme ervaren. Voor hen kan een drukke werkdag, een luidruchtige omgeving of een sociale verplichting veel energie vergen. Waar anderen na een intensieve dag misschien kunnen ontspannen en opladen, hebben mensen met autisme vaak meer tijd en rust nodig om prikkels te verwerken. Als die ruimte voor herstel ontbreekt, bijvoorbeeld door hoge werkdruk, te weinig hersteltijd (bijvoorbeeld bij een full time dienstverband), constante sociale verwachtingen of een gebrek aan begrip, stapelt de spanning zich op.

Daarnaast speelt het zogenoemde ‘maskeren’ een grote rol. Veel mensen met autisme proberen hun autistische kenmerken te verbergen of zich aan te passen aan de norm, om bijvoorbeeld misverstanden of vooroordelen te voorkomen, erbij te horen en niet anders te willen zijn. Dit voortdurende aanpassen is uitputtend en leidt op de lange termijn vaak tot een burn-out. Een andere factor die vaak meespeelt bij overbelasting is alexithymie: moeite om de eigen emoties te voelen, te onderscheiden en te verwoorden. Dit komt bij ongeveer de helft van de mensen met autisme voor en kan ertoe leiden dat oplopende symptomen van overbelasting niet goed worden geïnterpreteerd en gesignaleerd, waardoor klachten verder oplopen en tot een burn-out leiden. 

Hoe herken je een autistische burn-out?

Het herkennen van een autistische burn-out vraagt om inzicht in de specifieke signalen. Naast de gebruikelijke kenmerken van een burn-out, zoals vermoeidheid, stress en emotionele labiliteit, zien we bij een autistische burn-out vaak andere, meer specifieke uitingen. Denk bijvoorbeeld aan extreme gevoeligheid voor prikkels. Iemand die eerder nog om kon gaan met drukke ruimtes, kan extra overrompeld raken door harde geluiden of fel licht. Naast een afname in functioneren op verschillende levensgebieden en problemen met executief functioneren (denk aan plannen, concentreren, onthouden), kunnen ook verwarring, dissociatieve symptomen, een toename in intensiteit van autistische trekken en een verminderd vermogen om te camoufleren/maskeren optreden. 

Daarnaast duurt het herstel van een autistische burn-out vaak langer. Mensen met autisme hebben meer tijd nodig om weer op krachten te komen, omdat ze niet alleen fysiek moeten herstellen, maar ook mentaal steeds opnieuw de balans moeten vinden in een wereld die hen vaak blijft overprikkelen. 

Wat kun je doen om te helpen?

Allereerst is het cruciaal om het probleem te erkennen en serieus te nemen. Veel mensen met autisme voelen zich onbegrepen, wat hun herstel bemoeilijkt. Luister naar wat iemand nodig heeft en vermijd het opleggen van generieke oplossingen. Een prikkelarme omgeving kan bijvoorbeeld een wereld van verschil maken. Zorg dat iemand ruimte heeft om zich terug te trekken, zonder dat daar schuldgevoelens aan verbonden zijn. Dit vermindert prikkels en biedt ruimte om camouflagegedrag te verminderen of om stereotiep gedrag te kunnen uiten (denk aan fladderen of wiegen).Het stimuleren van duidelijke structuren en routines helpt ook om het gevoel van controle terug te winnen. Werk kan in dat opzicht dus herstelbevorderend zijn; het biedt immers structuur en ritme. Belangrijk is wel dat er een duidelijk tijdschema wordt gehanteerd voor de werkhervatting én dat de nadruk ligt op de inhoudelijke taken en niet op de sociale elementen. Starten met koffiedrinken met leidinggevende/collega’s is dan geen logische eerste stap. 

Een arbeidspsychologisch onderzoek van Het Blikveld kan inzicht geven in aanpassingen en randvoorwaarden in werk die nodig zijn om duurzaam te kunnen functioneren. Benieuwd naar de mogelijkheden? Neem gerust een kijkje op onze website www.hetblikveld.nl of neem telefonisch contact op. 

Bronnen:

Autistische burnout, Spek, Kiep en Schoondermark 2023

De autistische burnout, Spek, Kiep en Wijnker 2021